Gıda

Gıda denilince herkesin aklına yediğimiz yiyecekler gelmektedir. Peki bu gıdanın kelime anlamını hiç merak edipte araştırdık mı? Çoğumuzun cevabı hayır olacaktır diye düşünüyorum. Gelelim gıdanın kelime anlamına. Gıda: İnsanlar tarafından yenilen, içilen ve yenilmesi, içilmesi beklenen işlenmiş, kısmen işlenmiş veya işlenmemiş her türlü maddeyi kapsamaktadır. İnternetten araştırma yaptığımızda ilk olarak bu metin karşımıza çıkmaktadır. Ama biz gıdayı sadece yediğimiz yiyecekler olarak düşünüyorduk öyle değil mi?

Güvenilir Gıda

Güvenilir gıda denilince kimse için herhangi bir tehlike oluşturmayan korkmadan yiyebileceğimiz, tüketebileceğimiz besinler akıllara gelmektedir. Güvenilir gıda besin değerini kaybetmemiş gıdadır. Sağlık açısından bir tehlike oluşturmamalıdır. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, güvenilir gıdayı beş ana başlık altında tanımlamıştır:

·         Son tüketim tarihi geçmemiş olması gerekir,

·         Muhafaza ve satış kurallarına uygun olması gerekir,

·         Ambalajlı ve etiketi olan kalmaz. Yani etiket ve ambalajı yırtık açık olmaması gerekir,

·         Fiziksel, kimyasal ve biyolojik riskleri taşımaması gerekir

·         Gereği gibi hazırlanan ve korunan gıdalar Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından güvenilir Gıda olarak değerlendirilir.

Gıdanın farklı sebeplerden ötürü kirlenmesi gıda güvenliğini tehdit eder ve böylece gıdaların sağlığımızı bozabilecek bir hale gelmesine neden olabilmektedir. Gıdaların kirlenmesini ve sağlığa zararlı hale gelmesini önlemek için gıdaların satın alımından tüketimine kadar geçen tüm aşamalarında temizlik ve hijyen kurallarına uymamız gerekmektedir.

Bilimin öngördüğü koşullarda uygulanan gıda güvenliğinin oldukça önemli olmasının nedenlerinden biri, gıda kaynaklı hastalıkların insan sağlığını tehdit etmesidir. Geçtiğimiz 25 yılda gelişmiş ülkeleri dahil tüm dünyayı etkileyen Salmonella salgını, kuş gribi, deli dana, sars virüsü, dioksin, melanin gibi gıda kaynaklı hastalıklar gıda güvenirliği protokollerinin daha kapsamlı bir süreçte uygulanması gerektiğini göstermiştir. Geçmişte firmalar ürünü en fazla markete kadar takip ediyorlardı. Ama artan bu hastalıklar nedeni ile günümüzde ürünün tohum halinden, hayvanın doğumdan itibaren sofraya gelene kadar geçireceği tüm süreçler kontrol altına alınmaktadır. Ve böylece soframıza güvenli gıda olarak ulaşmaktadır.

Güvenli gıdalar ambalajlı, etiketli, üreticisi ve markası belli gıda, gıda prosedürlerine göre üretildiği için güvenli gıdadır. Buna karşın açıkta, sokakta, pazarda dökme olarak satılan üreticisi ve özellikleri belli olmayan gıdalar güvenli değildir.

Temel Gıda Maddeleri Nelerdir?

·         Et ve et ürünleridir.

·         Süt ve süt ürünleridir.

·         Sebze ve meyvelerdir.

·         Protein, yağ ve karbonhidratlar temek besin kaynaklarıdır.

·         Gıda Ürünleri

Süt ve Süt Ürünleri: Bu grupta yer alan başlıca besinler süt, yoğurt ve peynirdir biz küçüklükten beri sütün çok faydalı bir gıda olduğunu öğrenerek büyümüşüzdür bu tatbikî de doğru bir bilgidir Süt ve süt ürünleri dediğimizde aklımıza bu ve labne gibi gıdalar gelmektedir. Ülkemizde genellikle süt yoğurt, peynir için inek sütü kullanılmaktadır.

Neden Tüketmeliyiz?

·         Süt yüksek miktarda protein içerir

·         Büyüme ve gelişme için katkısı vardır

·         Diş çürüklerine karşı koyar

·         Diyette destekçidir.

·         Kemik sağlığına yaralıdır.

Süt ve Süt Ürünlerini Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

·         Soğukta muhafaza edilen ürünleri tercih etmeliyiz.

·         Çiğ süt almamalıyız.

·         Açıkta satılan ürünleri almamalıyız.

·         Oda sıcaklığında bulunanları tercih etmemeliyiz.

·         Bu ürünleri satın almadan önce son kullanma tarihini kontrol etmeliyiz.

Et ve Et Ürünleri: Bu grupta et, tavuk, balık gibi besinler bulunur. Büyüme ve gelişme, hücre yenilenmesi, ayrıca kan yapımında, sinir, sindirim sistemi ve deri sağlığında iş yapan ve hastalıklara karşı direnç kazanımının artmasında rol oynayan besin ögeleri bu grupta bulunur.

Ekmek ve Tahıllar: Karbonhidrat yönünden zengindirler. Protein miktarı ise et ve süt ürünleri miktarına göre daha düşüktür. Yenen ekmem ne kadar esmer ve lifli ise o kadar düşüktür. Yenen bu grupta yer almaktadır.

Öneriler

·         Sağlıklı beslenmede tam tahıl ürünleri tüketilmelidir.

·         Tam tahıl ürünleri her öğünde tüketilmelidir.

·         Protein ve vitamin içeriğini arttırmak için tahıl grubu besinler diğer besinlerle (kuru baklagiller, süt ve ürünleri) birlikte tüketilmelidir.

Kuru Baklagiller: Kuru baklagiller önemli protein kaynaklarından olup, vitamin ve minerallerce zengin, posa içeriği yüksek besinlerdir. Nohut, mercimek, bakla, fasulye, bezelye, barbunya, soya fasulyesi bu grupta yer almaktadır. Kuru baklagillerin protein değeri yüksektir. Özellikle hayvansal ürünlerin bulunmadığı yerlerde yenen kuru baklagiller günlük protein gereksinimini karşılamaktadır. Özellikle hesaplı ürünlerdir. Çorbalarda tatlılarda bin bir çeşit yemekte kullanılabilirler.

Yumurta: Beslenmemizde önemli yeri olan yumurta protein kalitesi en yüksek besindir. Yumurta proteinlerinin tamamının vücut proteinlerine dönüştüğü bilinmektedir. Bu nedenle yumurta proteinleri örnek protein olarak değerlendirilmektedir. Yumurta yağının %33’ü doymuş, %16’ı kadarı çoklu doymamış, kalanı tekli doymamış yağ asitlerinden oluşur. Yağ, yumurtanın sarısında yoğunlaşmıştır.

Faydaları

·         Yumurta bağışıklık sistemini güçlendirir

·         Kas ve kemik gelişimine büyük katkısı vardır

·         İyi kolesterol için faydalıdır

·         Kalp sağlığını korumaktadır

·         Yüksek miktarda protein içerir

·         Beyin sağlığına faydalıdır

·         Hafıza problemleri iyi gelir

·         Göz sağlığı için yararlıdır

Konserve Gıdalar: Konserve, ham ürünün bir takım ön işlemlerin ardından, teneke kutulara, cam kavanozlara veya amaca uygun benzer özel kaplar içine doldurulması ve bu kapların hava almayacak şekilde kapatılması sayesine zararlı mikroorganizmaların üremesini engellemeyi amaçlayan dayanıklı bir üründür. Çoğumuz herhangi bir yolculuğa çıkarken ya da evde canı yemek yapmak istemediğinde ya da haşlamak istemediğinde konserve gıdalara başvururuz. Çoğu zaman konserve gıdalar hayat kurtarıcı olabilmektedir.

Dondurulmuş gıda: Deniz ürünleri, et, süt ürünleri, balık, meyve, sebze, meyve suyu konsantresi gibi ürünlerin daha uzun süre saklama yöntemidir. Donma işlemi, kalan nemi buza çevirerek, çoğu bakteri türünün çoğalmasını engelleyerek ayrışmayı yavaşlatır. Biz de evimizde çoğu gıdayı bozulmaması için dondurarak muhafaza etmekteyiz. Örneğin yazın bozulacak yiyecekleri dondurarak muhafaza etmekte ve kışın kullanmaktayız.

Meyve sebze ürünleri: Sağlıklı yaşam için hayatımızda tatbikîde meyve ve sebzeye yer vermeliyiz. Sebze ve meyveleri taze tüketmeliyiz. Tüketirken ilk önce ayıklamalı, yıkamalı sonra doğramalıyız. Sebzeleri büyük parçalar halinde kesmeli ve yeteri kadar su ile pişirmeliyiz. Konserve sebzelerin suyunu dökmemeliyiz. Meyve ve sebzelerin suyunu sıkmaktansa kabuklu olarak yiyebileceklerimizi öyle tercih etmeliyiz.

En Çok Tercih Edilen Gıdaları Nelerdir?

Hijyen ve gıda güvenirliği çok önemli olduğu için kaliteli iş yapan firmalara talep artmıştır. Güvenirliğinden emin olduğumuz yapılışını, paketlenmesini bildiğimiz yerlerden alışveriş yapmak tatbikî de daha doğru olacaktır. Her zaman ürünleri alırken mutlaka bilindik markalar olduğuna da özen gösteririz ama bilindik markalar diye açılmış, son kullanma tarihi geçmiş ürünleri almamak gerekir.

Bu zamanlarda en çok tercih edilen gıdalara geldiğimizde. Bağışıklık sistemimizi güçlendirici gıdaların yoğun talep gördüğünü görmekteyiz. Özellikle sebze ve meyveler daha sık evlerimize konuk olmaktadır. Raf ömrü uzun gıdalar, dondurulabilir gıdalarda bu dönemlerde çok tercih edilenler arasındadır.

Sağlıklı Yaşam İçin İpuçları

·         Bol sıvı tüketin

·         Yediğiniz gıdalara dikkat edin

·         Çok çeşitli besinler tüketin

·         Daha çok meyve ve sebze tüketin

·         Karbonhidrat bakımından zengin gıdalarla diyet yapın

·         Tuz ve şekeri azaltın

·         Doymamış yağ kullanın

·         Gıda Takviyesi

Sağlıklı bir yaşam için sağlıklı bir diyet yapmak gerekir. Yetersiz ve dengesiz bir diyeti telafi etmek için de gıda takviyelerine başvurabiliriz ama sadece gıda takviyesiyle diyet yapılmaz. Yeterli bir diyet yaparsak da gıda takviyesine gerek kalmaz. Yani besin destekleri yeterli bir diyetin yerini tutmaz.